Cắt giấy là một loại hình thủ công đã có niên đại hàng trăm năm, nhưng nó vẫn còn rất phổ biến hiện nay. Và những mô tả ngắn sau đây sẽ khái quát phần nào lịch sử và sự phát triển của bộ môn nghệ thuật lâu đời này.
LỊCH SỬ RA ĐỜI CỦA GIẤY
Trước khi phát minh ra giấy, con người đã ghi chép lại các văn kiện là các hình vẽ trong các hang động hoặc khắc lên các tấm bia bằng đất sét, và sau đó nữa là người ta dùng da, bản mộc để lưu trữ các văn kiện. Kể từ khi người Trung Quốc phát minh ra giấy vào năm 105, giấy đã bắt đầu được sử dụng rộng rãi ở Trung Quốc, và mãi cho đến năm 750 kỹ thuật sản xuất giấy mới lan truyền đến Samarkand qua các tù binh người Trung Quốc trong một cuộc tranh chấp biên giới. Giấy được mang đến châu Âu từ thế kỷ thứ 12 qua các giao lưu văn hóa giữaphương Tây Thiên chúa giáo, và phương Đông Ả Rập cũng như qua TâyBan Nha thời kỳ Hồi giáo.
NGHỆ THUẬT CẮT GIẤY
Từ khi có sự ra đời của giấy thì nghệ thuật cắt giấy đã xuất hiện gần như cùng lúc.Chẳng bao lâu nó đã trở nên rất phổ biến ở Trung Quốc, đặc biệt là vào triều đại nhà Tống (960-1279). Các nghệ sĩ đầu tiên có lẽ là các thành viên phục vụ trong triều đình ,cắt giấy đã nhanh chóng lan rộng và trở thành nghệ thuật dân gian , nó được người TQ sử dụng vì nhiều lý do như: trang trí nhà cửa, trang trí cho lồng đèn, trong các lễ hội, vv Các hoa văn tạo thành từ giấy được sử dụng như trang trí cho ghế sedan, hộp, tủ , và đĩa). Các mô hình cho giấy cắt của Trung Quốc chủ yếu được lấy từ thần thoại Trung Quốc. Giấy lụa (một loại giấy rất mỏng) và giấy da thường được sử dụng cho nghệ thuật này.
CHÂU ÂU
Theo chân các nhà buôn qua con đường tơ lụa, nghệ thuật cắt giấy Trung Quốc lần đầu đã đến Áo theo các món quà dâng lên nhà vua vào thế kỉ 15 và sau đó lan rộng trên toàn Châu Âu. Sau khi bị "xuất khẩu" sang châu Âu, nó đã trở thành một nét văn hóa truyền thống rất phổ biến, đặc biệt là ở Đức, Ba Lan, Hà Lan, Thụy Sĩ và các nước khác.Các tác phẩm ban đầu thường là 'cỡ lòng bàn tay" và bao gồm cảnh quan nhỏ bé, các họa tiết hoa văn trang trí, mẫu cắt giấy vào thời đó thường được sử dụng để trang trí nội thất vì nó rẻ hơn so với những chạm khắc truyền thống. Vào thế kỉ 16-17, nghệ thuật cắt giấy bắt đầu phát triển rộng khắp và tùy theo từng quốc gia mà tên gọi nghệ thuật này có sự khác nhau.Ở Ba Lan( wycinanki) cắt giấy đạt đỉnh cao giữa năm 1840 và đầu Thế chiến I. Các tác phẩm đầy màu sắc được thực hiện với kéo cắt lông cừu. Thậm chí ngàynay cắt giấy Ba Lan nhất vẫn còn được thực hiện với kéo cắt lông cừu thô và chủ yếu cho trang trí tường nhà. Tác phẩm chủ yếu là những hình dạng của một bánh xe hoặc hình vuông, con gà trống và gà mái, các câu chuyện cổ tích trong đó có một số mô-típ chung. Một số nghệ sĩ thường sử dụng màu sắc trong các thiết kế của họ bằng cách sử dụng nhiều tờ giấy dán lên nhau.
Một số tác phẩm wycinanki truyền thống của người Ba LanTrong tiếng Đức, cắt giấyđược gọi là Scherenschnitte. Scherenschnitte xuất hiện tại Đức vào khoảng thế kỉ 16 và ngày nay vẫn còn là một hình thức nghệ thuật phổ biến trong văn hóa người Đức, các tác phẩm thường lấy cảm hứng từ kinh thánh, các bài thơ, những câu chuyện tình lãng mạn... Nghệ thuật papercutting tại Hoa Kỳ bắt đầu với những người nhập cư Đức tại Pennsylvania, cũng như những người khác đã đưa nghề của họ đến nước Mỹ từ châu Âu..Mặc dù chưa bao giờ được một số lượng lớn các nghệ sĩ tham gia nghệ thuật này trong quá khứ, thế nhưng gần đây nó đã được phục hưng bởi những người đam mê cắt giấy và các nhà sưu tập muốn tìm kiếm những tác phẩm cắt giấy cổ .The Guild of American Papercutters (GAP - www.papercutters.org ), là hiệp hội những nghệ sĩ cắt giấy lớn nhất tại mỹ với hàng trăm thành viên đến từ khắp nơi trên thế giới.Thành viên của GAP từ nghiệp dư đến chuyên nghiệp , và từ người mới bắt đầu cho đến những nghệ sĩ thực thụ. Một số thành viên tham gia nhưng không cắt giấy, họ tham gia để thu thập, nghiên cứu về truyền thống của nghệ thuật papercutting. Không có yêu cầu cho các thành viên. Tất cả mọi người được khuyến khích để bắt đầu với những tài năng mà họ có, và phát triển các kỹ năng và nghệ thuật của họ như là một phần của một cộng đồng papercutting. ( VNK thích điều này :) )
Đây là một tác phẩm Scherenschnitte được làm từ năm 1758
Một số tác phẩm Scherenschnitte cổ từ thế kỉ 18
TẠI CÁC NƯỚC KHÁCPapercutting tại Mexico được gọi là Papel-Picado, hoặc "giấy đục lỗ "và có nguồn gốc ở Mexico thời cổ đại. Người Aztec sử dụng dâu và vỏ cây để làm cho một hình thức thô của giấy, được gọi là 'Amatl.' Ở Mexico, trong thời gian giữa năm 1800, mọi người buộc phải mua hàng từ 'Hacienda" (Một kiểu hình thức bán hàng như thời bao cấp ở Việt Nam) và ở đây họ bắt đầu tiếp cận với giấy từ Trung Quốc. Trong những năm gần đây, giấy lụa đã trở thành loại giấy chủ yếu sử dụng cho Papel-Picado. Nghệ nhân sẽ tạo các lớp 40 đến 50 tờ màu sắc khác nhau của giấy tại một thời điểm và họ sử dụng fierritos (dạng như cái xiên dùng để xiên thịt nướng), hoặc đục. Khi hoàn thành, tác phẩm được treo trên dây để làm biểu ngữ dài sử dụng cho đám cưới, lễ hội tôn giáo, và các sự kiện đặc biệt khác. Thiết kế bao gồm các loài chim, hoa, và động vật. Thiết kế bộ xương cũng được sử dụng để tôn vinh "Ngày của người chết" một ngày lễ kỷ niệm đặc biệt ở Mexico.
Một số tác phẩm "Papel-Picado"Nghệ thuật papercutting đã trở thành một phần của nhiều nền văn hóa khác nhau bao gồm cả người Do Thái. Cắt giấy truyền thống của người Do Thái đã được sử dụng cho dân chúng để trang trí ketubahs (hợp đồng thỏa thuận tiền hôn nhân . Nó được coi là một phần truyền thống hôn nhân của người Do Thái , Ketubahs vạch ra các quyền và trách nhiệm của chú rể, trong mối quan hệ với các cô dâu) và những ngày lễ (nhưShabbat Mitzvah, và lễ Vượt Qua, vv.) Và được trân trọng treo như tác phẩm nghệ thuật trong nhà của người Do Thái.
Một số ketubahs ( Có bạn nữ nào sau này lấy chồng nhớ kêu nó làm một cái tương tự treo trong phòng ngủ nhé ) :)Silhouette Silhouette (Hình cắt bóng) là một hình thức của cắt giấy. Hình cắt bóng đầu tiên ở Đức đã được thực hiện khoảng năm1631. Lần đầu tiên, cái bóng của những người thân yêu đã được bảo quản. Nó phản ánh mong muốn nắm bắt được chân dung của người bằng cách sử dụng cắt giấy đơn giản.
Một bức chân dung hình bóng có thể được sơn hoặc vẽ. Tuy nhiên, phương pháp truyền thống của việc tạo ra chân dung hình bóng là cắt từ các tông màu đen nhẹ, và gắn kết chúng vào một nền nhạt (thường là màu trắng). Một nghệ sĩ chân dung hình bóng truyền thống sẽ cắt chân dung của một người, tự do, trong vòng vài phút.
NHẬT BẢNNhật Bản là một trong những quốc gia cũng chịu ảnh hưởng từ nghệ thuật cắt giấy Trung Quốc. Thế nhưng người Nhật đã phát triển nó trở thành một trong những nghệ thuật độc đáo và trở thành một nét văn hóa đặc trưng của đất nước mặt trời mọc.Thuật ngữ kirigami vốn được dùng chung cho môn nghệ thuật này. Trong ngôn ngữ Nhật Bản thì “kiri” có nghĩa là “cắt” và “gami” có nghĩa là “giấy. Thông thường, một tác phẩm kirigami được bắt đầu bằng gấp giấy thành nhiều phần , các đường cắt sau đó sẽ làm tờ giấy sau khi mở ra mang hình ảnh của một bông hoa tuyết, các hình đa giác đối xứng, hay những bông hoa.. và điểm chung là chúng đều đối xứng qua tâm . Những tác phẩm như vậy được gọi là Mon-kiri.
Mon-kiri
Mon-kiri khác với một phần còn lại khác của Kirigami là Kirie, Kirie (切り絵) là sự thể hiện một hình ảnh được cắt bằng kéo hoăc dao trên một tờ giấy đen. Sau khi hoàn thành họ sẽ gắn phần được cắt ra lên một nền trắng để tạo sự tương phản , đem lại cảm giác cho người xem như một bức tranh thực thụ. Kirie ban đầu được sử dụng trong các nghi lễ Thiên chúa tại Nhật Bản. Ngày nay , Hina Aoyamal là nghệ sĩ nổi tiếng nhất về môn nghệ thuật này. Bà đã xuất bản rất nhiều sách hướng dẫn cắt Kirie, nếu bạn quan tâm có thể tìm mua trên amazon.jp
Vậy một bức tranh Kirie được tạo ra như thế nào?
Đầu tiên họ sẽ phác thảo nó trên máy tính, dĩ nhiên là có dùng tablet
Sau đó đi nét, chọn mảng cần cắt
Cuối cùng in ra rồi dùng kéo và dao cắt thôi :)))))))))) ( đơn giản đúng không? )
Hina Aoyama: http://ameblo.jp/hinaaoyama/
Vậy còn Việt Nam thì sao ????? Bạn có biết gì về lịch sử những làng nghề làm thủ công về giấy tại VN. Hãy chia sẻ cho mọi người biết với nào?
Huminv.
LỊCH SỬ RA ĐỜI CỦA GIẤY
Trước khi phát minh ra giấy, con người đã ghi chép lại các văn kiện là các hình vẽ trong các hang động hoặc khắc lên các tấm bia bằng đất sét, và sau đó nữa là người ta dùng da, bản mộc để lưu trữ các văn kiện. Kể từ khi người Trung Quốc phát minh ra giấy vào năm 105, giấy đã bắt đầu được sử dụng rộng rãi ở Trung Quốc, và mãi cho đến năm 750 kỹ thuật sản xuất giấy mới lan truyền đến Samarkand qua các tù binh người Trung Quốc trong một cuộc tranh chấp biên giới. Giấy được mang đến châu Âu từ thế kỷ thứ 12 qua các giao lưu văn hóa giữaphương Tây Thiên chúa giáo, và phương Đông Ả Rập cũng như qua TâyBan Nha thời kỳ Hồi giáo.
NGHỆ THUẬT CẮT GIẤY
Từ khi có sự ra đời của giấy thì nghệ thuật cắt giấy đã xuất hiện gần như cùng lúc.Chẳng bao lâu nó đã trở nên rất phổ biến ở Trung Quốc, đặc biệt là vào triều đại nhà Tống (960-1279). Các nghệ sĩ đầu tiên có lẽ là các thành viên phục vụ trong triều đình ,cắt giấy đã nhanh chóng lan rộng và trở thành nghệ thuật dân gian , nó được người TQ sử dụng vì nhiều lý do như: trang trí nhà cửa, trang trí cho lồng đèn, trong các lễ hội, vv Các hoa văn tạo thành từ giấy được sử dụng như trang trí cho ghế sedan, hộp, tủ , và đĩa). Các mô hình cho giấy cắt của Trung Quốc chủ yếu được lấy từ thần thoại Trung Quốc. Giấy lụa (một loại giấy rất mỏng) và giấy da thường được sử dụng cho nghệ thuật này.
CHÂU ÂU
Theo chân các nhà buôn qua con đường tơ lụa, nghệ thuật cắt giấy Trung Quốc lần đầu đã đến Áo theo các món quà dâng lên nhà vua vào thế kỉ 15 và sau đó lan rộng trên toàn Châu Âu. Sau khi bị "xuất khẩu" sang châu Âu, nó đã trở thành một nét văn hóa truyền thống rất phổ biến, đặc biệt là ở Đức, Ba Lan, Hà Lan, Thụy Sĩ và các nước khác.Các tác phẩm ban đầu thường là 'cỡ lòng bàn tay" và bao gồm cảnh quan nhỏ bé, các họa tiết hoa văn trang trí, mẫu cắt giấy vào thời đó thường được sử dụng để trang trí nội thất vì nó rẻ hơn so với những chạm khắc truyền thống. Vào thế kỉ 16-17, nghệ thuật cắt giấy bắt đầu phát triển rộng khắp và tùy theo từng quốc gia mà tên gọi nghệ thuật này có sự khác nhau.Ở Ba Lan( wycinanki) cắt giấy đạt đỉnh cao giữa năm 1840 và đầu Thế chiến I. Các tác phẩm đầy màu sắc được thực hiện với kéo cắt lông cừu. Thậm chí ngàynay cắt giấy Ba Lan nhất vẫn còn được thực hiện với kéo cắt lông cừu thô và chủ yếu cho trang trí tường nhà. Tác phẩm chủ yếu là những hình dạng của một bánh xe hoặc hình vuông, con gà trống và gà mái, các câu chuyện cổ tích trong đó có một số mô-típ chung. Một số nghệ sĩ thường sử dụng màu sắc trong các thiết kế của họ bằng cách sử dụng nhiều tờ giấy dán lên nhau.
Một số tác phẩm wycinanki truyền thống của người Ba LanTrong tiếng Đức, cắt giấyđược gọi là Scherenschnitte. Scherenschnitte xuất hiện tại Đức vào khoảng thế kỉ 16 và ngày nay vẫn còn là một hình thức nghệ thuật phổ biến trong văn hóa người Đức, các tác phẩm thường lấy cảm hứng từ kinh thánh, các bài thơ, những câu chuyện tình lãng mạn... Nghệ thuật papercutting tại Hoa Kỳ bắt đầu với những người nhập cư Đức tại Pennsylvania, cũng như những người khác đã đưa nghề của họ đến nước Mỹ từ châu Âu..Mặc dù chưa bao giờ được một số lượng lớn các nghệ sĩ tham gia nghệ thuật này trong quá khứ, thế nhưng gần đây nó đã được phục hưng bởi những người đam mê cắt giấy và các nhà sưu tập muốn tìm kiếm những tác phẩm cắt giấy cổ .The Guild of American Papercutters (GAP - www.papercutters.org ), là hiệp hội những nghệ sĩ cắt giấy lớn nhất tại mỹ với hàng trăm thành viên đến từ khắp nơi trên thế giới.Thành viên của GAP từ nghiệp dư đến chuyên nghiệp , và từ người mới bắt đầu cho đến những nghệ sĩ thực thụ. Một số thành viên tham gia nhưng không cắt giấy, họ tham gia để thu thập, nghiên cứu về truyền thống của nghệ thuật papercutting. Không có yêu cầu cho các thành viên. Tất cả mọi người được khuyến khích để bắt đầu với những tài năng mà họ có, và phát triển các kỹ năng và nghệ thuật của họ như là một phần của một cộng đồng papercutting. ( VNK thích điều này :) )
Đây là một tác phẩm Scherenschnitte được làm từ năm 1758
Một số tác phẩm Scherenschnitte cổ từ thế kỉ 18
TẠI CÁC NƯỚC KHÁCPapercutting tại Mexico được gọi là Papel-Picado, hoặc "giấy đục lỗ "và có nguồn gốc ở Mexico thời cổ đại. Người Aztec sử dụng dâu và vỏ cây để làm cho một hình thức thô của giấy, được gọi là 'Amatl.' Ở Mexico, trong thời gian giữa năm 1800, mọi người buộc phải mua hàng từ 'Hacienda" (Một kiểu hình thức bán hàng như thời bao cấp ở Việt Nam) và ở đây họ bắt đầu tiếp cận với giấy từ Trung Quốc. Trong những năm gần đây, giấy lụa đã trở thành loại giấy chủ yếu sử dụng cho Papel-Picado. Nghệ nhân sẽ tạo các lớp 40 đến 50 tờ màu sắc khác nhau của giấy tại một thời điểm và họ sử dụng fierritos (dạng như cái xiên dùng để xiên thịt nướng), hoặc đục. Khi hoàn thành, tác phẩm được treo trên dây để làm biểu ngữ dài sử dụng cho đám cưới, lễ hội tôn giáo, và các sự kiện đặc biệt khác. Thiết kế bao gồm các loài chim, hoa, và động vật. Thiết kế bộ xương cũng được sử dụng để tôn vinh "Ngày của người chết" một ngày lễ kỷ niệm đặc biệt ở Mexico.
Một số tác phẩm "Papel-Picado"Nghệ thuật papercutting đã trở thành một phần của nhiều nền văn hóa khác nhau bao gồm cả người Do Thái. Cắt giấy truyền thống của người Do Thái đã được sử dụng cho dân chúng để trang trí ketubahs (hợp đồng thỏa thuận tiền hôn nhân . Nó được coi là một phần truyền thống hôn nhân của người Do Thái , Ketubahs vạch ra các quyền và trách nhiệm của chú rể, trong mối quan hệ với các cô dâu) và những ngày lễ (nhưShabbat Mitzvah, và lễ Vượt Qua, vv.) Và được trân trọng treo như tác phẩm nghệ thuật trong nhà của người Do Thái.
Một số ketubahs ( Có bạn nữ nào sau này lấy chồng nhớ kêu nó làm một cái tương tự treo trong phòng ngủ nhé ) :)Silhouette Silhouette (Hình cắt bóng) là một hình thức của cắt giấy. Hình cắt bóng đầu tiên ở Đức đã được thực hiện khoảng năm1631. Lần đầu tiên, cái bóng của những người thân yêu đã được bảo quản. Nó phản ánh mong muốn nắm bắt được chân dung của người bằng cách sử dụng cắt giấy đơn giản.
Một bức chân dung hình bóng có thể được sơn hoặc vẽ. Tuy nhiên, phương pháp truyền thống của việc tạo ra chân dung hình bóng là cắt từ các tông màu đen nhẹ, và gắn kết chúng vào một nền nhạt (thường là màu trắng). Một nghệ sĩ chân dung hình bóng truyền thống sẽ cắt chân dung của một người, tự do, trong vòng vài phút.
NHẬT BẢNNhật Bản là một trong những quốc gia cũng chịu ảnh hưởng từ nghệ thuật cắt giấy Trung Quốc. Thế nhưng người Nhật đã phát triển nó trở thành một trong những nghệ thuật độc đáo và trở thành một nét văn hóa đặc trưng của đất nước mặt trời mọc.Thuật ngữ kirigami vốn được dùng chung cho môn nghệ thuật này. Trong ngôn ngữ Nhật Bản thì “kiri” có nghĩa là “cắt” và “gami” có nghĩa là “giấy. Thông thường, một tác phẩm kirigami được bắt đầu bằng gấp giấy thành nhiều phần , các đường cắt sau đó sẽ làm tờ giấy sau khi mở ra mang hình ảnh của một bông hoa tuyết, các hình đa giác đối xứng, hay những bông hoa.. và điểm chung là chúng đều đối xứng qua tâm . Những tác phẩm như vậy được gọi là Mon-kiri.
Mon-kiri
Mon-kiri khác với một phần còn lại khác của Kirigami là Kirie, Kirie (切り絵) là sự thể hiện một hình ảnh được cắt bằng kéo hoăc dao trên một tờ giấy đen. Sau khi hoàn thành họ sẽ gắn phần được cắt ra lên một nền trắng để tạo sự tương phản , đem lại cảm giác cho người xem như một bức tranh thực thụ. Kirie ban đầu được sử dụng trong các nghi lễ Thiên chúa tại Nhật Bản. Ngày nay , Hina Aoyamal là nghệ sĩ nổi tiếng nhất về môn nghệ thuật này. Bà đã xuất bản rất nhiều sách hướng dẫn cắt Kirie, nếu bạn quan tâm có thể tìm mua trên amazon.jp
Vậy một bức tranh Kirie được tạo ra như thế nào?
Đầu tiên họ sẽ phác thảo nó trên máy tính, dĩ nhiên là có dùng tablet
Sau đó đi nét, chọn mảng cần cắt
Cuối cùng in ra rồi dùng kéo và dao cắt thôi :)))))))))) ( đơn giản đúng không? )
Hina Aoyama: http://ameblo.jp/hinaaoyama/
Vậy còn Việt Nam thì sao ????? Bạn có biết gì về lịch sử những làng nghề làm thủ công về giấy tại VN. Hãy chia sẻ cho mọi người biết với nào?
Huminv.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét